Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Rukopis pod nazivom Sarajevo grad i regija u vremenu i prostoru sjedinjuje politološki i ekonomski pristup Gradu, koji se suočava s nizom otvorenih statusnih, politoloških, pravnih, ekonomskih, finansijskih i drugih pitanja. Tekst već poznatu tematiku ranijih i novih istraživanja stavlja u kontekst promišljanja Sarajeva grada i regije u vremenu i prostoru dvadeset prvog stoljeća i suočavanja s nizom politoloških, organizacionih, finansijskih i ekonomskih dilema. Rukopis respektira pristup orijentiran problemu i politici, koristi najbolje dostupne podatke i odgovarajuće teorijske instrumente u funkciji rasvjetljavanja problema Sarajeva, fokusira se na grad i regiju ne samo kao posebne entitete nego i na njihovo međudjelovanje, prepoznaje potrebu da se problemi grada i regije promatraju s institucionalne i strukturalne, ali i drugih perspektiva i s odgovarajućim modifikacijama politoloških i ekonomskih principa, teorija i politika, te kombiniranjem relevantnih teorija s institucionalnim analizama, zatim pristup međuzavisnosti, kao i potreban koordinirani pristup. Istraživanje je rezultat kontinuiteta u promišljanju grada i regije od strane autora i Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine tokom posljednje četiri decenije, odnosno od 50-ih godina prošlog stoljeća do danas. Obim I dubina istraživanja je determinirana raspoloživim resursima. Studija, pored predgovora uvodnog društveno-historijskog i teorijsko metodološkog pristupa, te zaključnih stajališta, kao i drugih relevantnih elemenata, kao što su sadržaj, popis skraćenica, tabela, slika i pregled korištenih izvora, sadrži dva osnovna dijela, i to: prvi s fokusom na politološki aspekt teme i drugi koji se fokusira na ekonomski aspekt teme Sarajevo grad i regija u vremenu i prostoru.

Economic history.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Academy of Sciences and Arts of Bosnia and Herzegovina (ANUBiH) traditionally organizes an international scientific conference on relevant and current topics in the field of economic development, regional, local, territorial and urban development every two years. Academy of Sciences and Arts of Bosnia and Herzegovina since its establishment continuously deals with these topics, paying special scientific attention and dedication. For illustration purposes, we recall some of the earlier publications: Economic and Social Determinants of Spatial Development in Sarajevo - Economic and Urban Development (1975); On Issues of Spatial Development of Bosnia and Herzegovina (1979); and Sarajevo - A City and Region in Space and Time of 2000 (1982). There are also special editions: Vol. LXXII, vol. 15, The Concept of Longterm Economic Development of Bosnia and Herzegovina to 2000, Sarajevo (1985). The continuity of research in cooperation with relevant international scientific organizations and institutions continued in the postwar period. Euroregion and South East Europe was the topic of the first post-war international conference organized by the Academy of Sciences and Arts of BiH, the Centre for the Development of Local and Regional Self-government of the Faculty of Political Sciences of University of Sarajevo and the Sarajevo Economic Institute. Regional Cooperation in Europe: Opportunity for the Balkans was the main theme of the international scientific conference organized by the ANUBiH in collaboration with the University of Bologna, the Croatian Academy of Sciences and Arts (HAZU), London School of Economics and Political Science (LSE) London, UK, within the IUC in Dubrovnik from 21 to 23 of September 2011. In 2013, the international scientific conference Local Economic and Infrastructure Development of SEE in the Context of EU Accession was held (20-21 September), co-organized by the Croatian Academy of Sciences and Arts (HAZU), University of Bologna, School of Economics and Business and Faculty of Political Sciences of the University of Sarajevo and the entity associations of municipalities and cities of Bosnia and Herzegovina. Center for Local and Regional Self-government of the Faculty of Political Sciences of the University of Sarajevo and the Sarajevo Economic Institute on the sidelines of this conference, on 21 September 2013, organized the Forum of SEE Mayors. The Forum was attended by representatives of the administration of capitals, policy makers and the academic community, as an expression of orientation toward connecting the academic community and creators of urban, local and regional policies. The city of Sarajevo was given a special place at the Forum. The Position and Role of Capitals in SEE (South East Europe) in the Development of Interregional and Intergovernmental Cooperation within the Danube and the Adriatic-Ionian European Macro-region was the topic of the international scientific conference held on 19 September 2015, in Sarajevo, Bosnia and Herzegovina. Works and views on this topic were presented by authors from Italy, Great Britain, Austria, Slovenia, Croatia, Serbia, Bosnia and Herzegovina and other countries. The authors, among other, came from the academies (ANUBiH, HAZU, the Academy of Engineering Sciences of Serbia), universities (Imperial College London, University of Zagreb, University of Zenica, University of Belgrade, University of Novi Sad, University of Sarajevo, University of Tuzla, University of Mostar, SSI University), institutes (HEIS Sarajevo, Urban Planning Institute of the Republic of Slovenia), development agencies / centers (Center for Regional Economic Studies Mostar, TRA Tesanj Development Agency, Center for Innovation and Entrepreneurship Zenica, AGGF Banja Luka, Planning Institute of Sarajevo), and towns / municipalities / cantons (Vienna, Zagreb, Sarajevo, Ljubljana, Novi Sad, Subotica, Belgrade, London, Tesanj, Tuzla, Mostar). In their contributions, the authors elaborated: development of metropolitan polycentric regions and the smart city concept; institutional strengthening of capital and major cities in Croatia in order to strengthen their capacity for regional cooperation; adaptation of cities and other settlements to climate changes in the Danube European macro-region on example of Slovenia; the potentials for regional cooperation and the application of innovative methods of urban planning based on the paradigm of blue green dream; the economic development of small towns based on their own resources as opposed to the existence / non-existence of support from capital on the example of Tesanj municipality; perspectives for networking of the main cities of the lower Danube basin as a new development paradigm within the European macro-region; investment competitiveness of a city; the position of a city in spatial planning; integrated and sustainable development of cities of the Western Balkans in the European context; the city of Sarajevo in the inter-city cooperation of capitals of the South East and Central Europe; city branding - case study of the city of Sarajevo; the city of Sarajevo as the focal point of the development of spatial planning; giving priority to the first city: a comparative analysis of selected countries in the SEE region; public-private financing of road infrastructure in Bosnia and Herzegovina as a factor of regional cooperation; position, capitals, and transnational companies: the case study of company Tondach; and specific issues, such as the question of what is encouraged by regional integrations, and lessons learned from the development corridors. The collection of works is indexed in EBSCO and CEEOL (Central and Eastern European Online Library) databases, and is catalogued in the National and University Library of Bosnia and Herzegovina (CIP, ISBN and COBISS).

Economic development

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Programom rada Odbora za političke nauke u okviru Odjeljenja društvenih nauka Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine za 2016. godinu bilo je predviđeno razmatranje teme Geopolitičke promjene u svijetu i Evropi i položaj Bosne i Hercegovine. Kako ova tema ima interdisciplinarni karakter, u Odjeljenju društvenih nauka Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine je odlučeno da se pripremi zajednička rasprava na okruglom stolu Odbora za političke nauke, Odbora za sociološke nauke, Odbora za pravne nauke i Odbora za ekonomske nauke. Okrugli sto je održan 8. 12. 2016. godine u Akademiji nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine. U radu okruglog stola učestvovalo je 12 članova Odbora za političke nauke, pet članova Odbora za sociološke nauke, četiri člana Odbora za pravne nauke i dva člana Odbora za pedagoške nauke. Radom okruglog stola predsjedavao je akademik Ivan Cvitković. Na okruglom stolu je prezentirano deset referata i nekoliko diskusija. Referate su pripremili i izložili istaknuti naučni radnici koji istražuju društvene procese vezane za političko-pravni, socijalni i kulturni razvoj bosanskohercegovačkog društva i države. Bosanskohercegovačko društvo, nakon uspostave mira Dejtonskim mirovnim sporazumom 1995. godine, egzistira unutar procesa postsocijalističke tranzicije i integracije u Evropsku uniju. Istorijske silnice evroatlantskih integracija imaju dominantan uticaj na tok razvoja unutrašnje integracije države Bosne i Hercegovine. Krhki mir koji je uspostavljen u Bosni i Hercegovini posredovan je angažovanjem i uticajem međunarodne zajednice i Evropske unije. Ovlaštenja visokog predstavnika međunarodne zajednice za provođenje Dejtonskog mirovnog sporazuma omogućila su uvođenje reformi u socijalnom i političkom razvoju bosanskohercegovačkog društva. Glavne zakone koji su omogućili reforme u procesu integracije bosanskohercegovačkog društva u zajednicu udruženih evropskih država proglasio je visoki predstavnik na temelju bonskih ovlaštenja. U tom kontekstu je doneseno više zakona, među kojima poseban značaj imaju oni zakoni na osnovu kojih su formirane jedinstvene Oružane snage Bosne i Hercegovine, Državna granična služba, Sud i Tužilaštvo Bosne i Hercegovine, kao i struktura državnih sigurnosnih službi. Zakonima proglašenim od visokog predstavnika međunarodne zajednice uspostavljena je nova struktura i proširene su nadležnosti Vijeća ministara. Od tri ministarstva u 1997. godini Vijeće ministara je prošireno na devet ministarstava 2005. godine. Sve je ovo dovelo do jačanja demokratskog kapaciteta institucija države Bosne i Hercegovine. Ovakva pozitivna dinamika političkog razvoja države Bosne i Hercegovine odvijala se do 2008. godine. Nakon 2008. godine uslijedio je zastoj u odvijanju evropskog integracijskog procesa u Bosni i Hercegovini. Dva su činioca presudno uticala na zastoj integracijskog procesa i produbljivanje krize socijalnog razvoja bosanskohercegovačkog društva, sve do 2015. godine, zapravo do vremena kada Evropska unija mijenja svoj pristup prema Bosni i Hercegovini i omogućuje stupanje na snagu Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju. Kao dominantan faktor destabilizacije države Bosne i Hercegovine nakon 2008. godine javio se etnonacionalizam. U javnom prostoru su prevladali nacionalna retorika i nacionalistički projekti, uključujući i zahtjev Saveza nezavisnih socijaldemokrata, kao vladajuće stranke u Republici Srpskoj, da se provede referendum o otcjepljenju ovog entiteta iz države Bosne i Hercegovine. Drugi nepovoljan faktor za razvoj države Bosne i Hercegovine nakon 2008. godine ispoljio se u tome što je međunarodna zajednica od 2009. godine odustala od primjene bonskih ovlaštenja i svog dominantnog uticaja na kreaciju i dinamiku provođenja reformi. Socijali bunt građana početkom 2014. godine pokrenuo je novi odnos Evropske unije i parlamentarnih stranaka Bosne i Hercegovine u odgovornosti za političku stabilnost države Bosne i Hercegovine. Od 2010. godine bitno se mijenjaju geopolitičke prilike u svijetu i Evropi. Geopolitičke promjene kako u svijetu tako i u Evropi imaju indirektan, a u znatnoj mjeri i direktan uticaj na položaj Bosne i Hercegovine. To upućuje na stanovište da se geopolitički položaj Bosne i Hercegovine može mijenjati u negativnom smjeru u odnosu na njen razvoj, integritet i suverenitet. Referati izloženi na okruglom stolu i problematiziraju i rasvjetljavaju moguće promjene u geopolitičkom položaju Bosne i Hercegovine na početku XXI stoljeća. Polazna hipoteza je sadržana u tvrdnji da promjene u svijetu, zbog uticaja globalnog terorizma i krize u funkcionisanju institucija Evropske unije usljed jačanja populizma, mogu dovesti do slabljenja uticaja i međunarodne zajednice i Evropske unije na proces integracije države Bosne i Hercegovine u Evropsku uniju. Druga hipoteza, koja slijedi prvu, sadržana je u tvrdnji da ubrzanje integracije države Bosne i Hercegovine u Evropsku uniju prevenira opasnosti koje mogu, usljed promjena geopolitičkih prilika u svijetu i Evropi, zaustaviti istorijski proces evropeizacije bosanskohercegovačkog društva i učvršćenja mira u Bosni i Hercegovini. Prema sadržaju izloženih referata prepoznaju se dvije tematske cjeline. U prvoj cjelini se elaboriraju geopolitičke promjene u svijetu i Evropi. Autori referata u ovoj tematskoj cjelini su: prof. dr. Nerzuk Ćurak, u koautorstvu sa doc. dr. Seadom Turčalom, prof. dr. Vlado Azinović, prof. dr. Mile Lasić i prof. dr. Braco Kovačević. U drugoj tematskoj cjelini se razmatraju protivrječnosti i zastoji u političkom i socijalnom razvoju bosanskohercegovačkog društva i države. Autori referata u ovoj tematskoj cjelini su akademici: Slavo Kukić, u koautorstvu sa Momčilom Šavijom, Miodrag Simović, u koautorstvu sa Milom Šikmanom, i Mirko Pejanović, zatim profesori Srđan Vukadinović, Damir Kukić, Zlatiborka Popov, u koautorstvu sa Vesnom Đurić, te profesor Milan Vego. Zbornik radova koji sadrži referate s okruglog stola na temu Geopolitičke promjene u svijetu i Evropi i položaj Bosne i Hercegovine predstavlja naučno-teorijski doprinos zasnivanju pretpostavki za stabilan razvoj i evropsku budućnost države Bosne i Hercegovine na kraju druge i početku treće decenije XXI stoljeća.

Geopolitics

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Naučni odbor je pripremio autorske referate za učesnike Okruglog stola "75. Godišnjica Trećeg zasjedanja ZAVNOBiH-a: uloga Trećeg zasjedanja ZAVNOBiH-a u društvenom i političkom razvoju Bosne i Hercegovine" za štampu. Program Okruglog stola sastojao se od uvodnih obraćanja i 14 referata. Redoslijed radova u ovom zborniku u najvećoj mjeri slijedi redoslijed izlaganja referata pripremljenih za Okrugli sto, koji se trebao održati krajem 2020. godine, međutim zbog nezahvalne epidemiološke situacije izazvane virusom COVID-19, nije bilo mogućnosti njegovo održavanje. Akademik Ivo Cvitković je naglasio da većina pripadnika pokreta nisu bili komunisti, ali su oni bili organizatori antifašističke borbe. Postavio je sljedeća pitanja: za šta se borio NOP, politika NOF-e; uvođenje zvanja vjerskog referenta, primjeri odnosa narodnooslobodilačkog pokreta prema slobodi religije, sloboda vjeronauke i osnivanje "vjerske komisije"? Posebnu pažnju je posvetio religiji i crkvi na Trećem zasjedanju ZAVNOBiH-a i pitanjima: vjerski službenici, diskusije u kojima se kritički osvrtalo na religiju i religijske zajednice, biranje sveštenika u ZAVNOBiH, gdje je pošlo "ukrivo", zašto je došlo do promjena odnosa prema religiji i crkvi i začeci netrpeljivosti?.

Constitutional law.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Dva odjeljenja Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine: Odjeljenje društvenih i Odjeljenje humanističkih nauka, inicirala su pripremu i održavanje Međunarodne naučne konferencije: „75. godišnjica ZAVNOBiHa: povijesna utemeljenost obnovljene državnosti Bosne i Hercegovine u XX i XXI stoljeću“. Predsjedništvo i Izvršni odbor ANUBiH podržali su prijedlog i donijeli odluke o formiranju Organizacionog i Naučnog odbora konferencije. U višemjesečnom zajedničkom radu odbora pokrenute su aktivnosti koje su omogućile prijavu većeg broja naučnih radnika za učešće na naučnoj konferenciji: „75. godišnjica ZAVNOBiH-a: povijesna utemeljenost obnovljene državnosti Bosne i Hercegovine u XX i XXI stoljeću“. Za Konferenciju su podnijeli radove naučni radnici i nastavnici fakulteta i naučno-istraživačkih instituta iz Bosne i Hercegovine, kao i jedan broj naučnih radnika iz Hrvatske, Slovenije i Velike Britanije. Svaki rad je recenziran od strane najmanje dva recenzenta: jednog inostranog i jednog domaćeg. Tako je za ovaj Zbornik i izlaganje na Konferenciji odabrano 25 radova. Teme pripremljenih referata, u društveno-historijskom kontekstu nastanka ideje ZAVNOBIH-a obuhvataju historijsko doba prije održavanja Prvog zasjedanja ZAVNOBIH-a 1943. godine, zatim doba obnove i uspostave državnosti Bosne i Hercegovine na temeljima Prvog (1943), Drugog (1944) i Trećeg zasjedanja ZAVNOBIH-a (1945). Jedan broj autora referata obrađuje socijalni, ekonomski, kulturni i politički razvoj Bosne i Hercegovine od 1945. do 1990. godine, kada Bosna i Hercegovina postiže civilizacijska dostignuća u svim oblastima društvenog razvoja. Unutar provođenja društvenih reformi, Bosna i Hercegovina je u vremenu 1965–1990. godina provela reforme i riješila nacionalnu samobitnost Muslimana-Bošnjaka i afirmaciju i ravnopravnost hrvatskog naroda. Osim toga, u ovom je periodu Bosna i Hercegovina promijenila strukturu privrede, tako da je bazna industrija zamijenjena prerađivačkom, što je omogućilo zapošljavanje milion građana Bosne i Hercegovine. Istovremeno je postignut potpuni obuhvat djece osnovnim obrazovanjem. Formirana su tri nova univerziteta: Banjalučki, Tuzlanski i Mostarski. Dobri međunacionalni odnosi i jedinstvo u republičkom rukovodstvu Bosne i Hercegovine dali su poseban poticaj razvoju državnosti Bosne i Hercegovine. S razvijenom lokalnom (komunalnom) samoupravom i demokratskim odlučivanjem o socijalnom razvoju u Skupštini Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine postignut je novi položaj Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine u pogledu jačanja ravnopravnosti unutar jugoslovenske socijalističke federacije. Dostignuti nivo razvoja državnosti Bosne i Hercegovine omogućio je da se potkraj 90-ih godina XX stoljeća mirno izvede politička pluralizacija bosanskohercegovačkog društva i uvede višepartijski sistem. U prvoj godini rada višestranačke Skupštine Republike Bosne i Hercegovine, tokom 1991. i početkom 1992. godine, Bosna i Hercegovina je voljom većine svojih građana na referendumu o suverenom i nezavisnom statusu Bosne i Hercegovine 29. februara i 1. marta 1992. godine dobila svoj novi državno-pravni status. Na temelju volje građana, Evropska unija i veći broj zemalja svijeta donijeli su odluke o međunarodnom priznanju integriteta i suvereniteta Bosne i Hercegovine u njenim historijskim i avnojevskim granicama. Nakon toga, Bosna i Hercegovina je 22. maja 1992. godine postala članica Organizacije ujedinjenih ancija. U drugoj skupini referata, autori su elaborirali više tema koje se odnose na aspekte osporavanja ZAVNOBIH-a, zatim posljedice agresije na Bosnu i Hercegovinu u vremenu rata 1992–1995, kao i na političko-pravna ograničenja državno-pravnog i političkog razvoja Bosne i Hercegovine koja proističu iz odredbi Dejtonskog ustava za Bosnu i Hercegovinu. Teorijska elaboracija historijskih spoznaja o obnovi i razvoju državnosti Bosne i Hercegovine u XX i XXI stoljeću omogućila je i nova istraživanja koja će subjektima društvenog odlučivanja pomoći u oblikovanju društvenih reformi tokom procesa integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku uniju na početku XXI stoljeća. U tom kontekstu, historijski temelji i osnove za sve reforme u društvenom razvoju Bosne i Hercegovine postoje u odlukama Prvog zasjedanja ZAVNOBIH-a. Rezolucijom Prvog zasjedanja ZAVNOBIH-a utemeljen je koncept državnosti multietničkog i multikulturnog društva kakvo je bosanskohercegovačko društvo. Organizacioni i Naučni odbor izražavaju zahvalnost autorima referata i recenzentima koji su podržali teorijsko-metodološke osnove napisanih referata. Također, zahvalnost upućujemo članovima organizacionog, naučnog i redakcionog odbora. Zahvalnost upućujemo i svim jedinicama lokalne samouprave, državnim institucijama i ustanovama koje su pružile finansijsku podršku za štampanje Zbornika referata pripremljenih za naučnu konferenciju povodom 75. godina ZAVNOBIH-a.

World War, 1939-1945